یكی از روش‌هایی كه متخصصان پوست و مو از آن برای درمان مشكلات زیبایی پوست بیماران شامل جای جوش‌ها، لك‌ها و همچنین جوان‌سازی پوست و بهبود چین و چروك های سطحی استفاده می‌كنند، لایه‌برداری یا پیلینگ است.
روش های لایه برداری پوست
به طور خلاصه به سه گروه مختلف تقسیم می شود: 1) شیمیایی، 2) مكانیكی 3) لایه‌برداری با لیزر.
چه فرقی با هم دارند؟
در لایه برداری پوست صورت به روش شیمیایی یا پیلینگ شیمیایی، پزشك متخصص بسته به تشخیص خود و بر اساس مشكل پوستی بیمار از اسیدهای خاصی شامل اسیدهای میوه (آلفاهیدروكسی اسیدها) یا تری‌كلرواستیك اسید برای لایه‌برداری پوست استفاده می‌كند. این لایه‌برداری بر اساس نوع ماده به كار رفته، غلظت آن و مدت زمانی كه مواد فوق روی پوست باقی می‌مانند، می‌تواند عمق سطحی، متوسط و عمیق داشته باشد كه هر كدام ویژگی‌ها و مراقبت‌های خاص خود را دارد.
مثلا در لایه بردار پوست گلیكولیك اسید 5 درصد، فرد می‌تواند از فردای انجام درمان با مراقبت از نور آفتاب به سر كار برگردد و به فعالیت روزمره خود ادامه دهد، اما در پیلینگ پوست با تری‌كلرواستیك اسید 33 تا 50 درصد، بیمار باید تا زمان افتادن پوسته‌ها، در منزل و دور از نور خورشید بماند و مراقبت كامل از پوست خود به عمل آورد.
شیمیایی
متاسفانه پیلینگ شیمیایی امروزه با وجود لیزرهای مختلف، كمی مورد بی‌مهری قرار گرفته است، در صورتی كه اگر این روش توسط متخصص پوست و مو و در بیمار مناسب انجام شود، می‌تواند نتایج بسیار خوبی را به همراه داشته باشد. كاربردهای فراوانی نیز برای آنها وجود دارد، مثل بهبود جوش صورت و جای جوش‌های صورت، بهبود لك‌های مختلف صورت از جمله لك بارداری ، بهبود جوشگاه‌های پوست مثل جوشگاه‌های آكنه‌های شدید و بالاخره مقابله با پیری پوست و بهبود چین و چروك سطحی و روشن شدن پوست.
لایه برداری شیمیایی فایده‌ای هم دارد؟
البته! درمان با استفاده از روش شیمیایی کاربردهای فراوانی دارد: بهبود چین و چروک‌های ظریف از طریق تحریک کلاژن‌سازی، شاداب‌تر و روشن شدن پوست، بهبود جوش‌های سرسیاه و سرسفید، بهبود لک‌های مختلف پوست و همچنین افزایش تاثیر داروهای موضعی مصرف شده توسط بیمار. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که لایه‌برداری پوست چه مکانیکی و چه شیمیایی باعث تحریک‌پذیرتر شدن آن نسبت به نور‌آفتاب می‌شود و لذا مصرف کرم‌های ضدآفتاب و پرهیز از قرار گرفتن به طور مستقیم در برابر نور آفتاب توصیه می‌شود. در غیر این صورت، بیمار ممکن است حتی نتیجه معکوس بگیرد؛ مثلا خانمی برای بهبود لک بارداری ملاسما پیلینگ شیمیایی انجام داده، به دلیل مراقبت نکردن از نور آفتاب ممکن است دچار بزرگ‌تر شدن لک نیز بشود.
به چه کسانی این روش‌ها را توصیه نمی‌کنید؟
لایه برداری پوست صورت کلا برای پوست‌های خشک، چه مکانیکی و چه شیمیایی توصیه نمی‌شود زیرا موجب خشکی بیشتر پوست شده و می‌تواند برای بیمار دردسرساز باشد. در صورت لزوم، استفاده از لایه‌بردار در پوست‌های خشک، این کار باید زیر نظر متخصص پوست و با تمهیدات لازم انجام شود. مساله بعدی احتمال عود تبخال توسط لایه‌برداری پوست است، به خصوص در لایه‌برداری شیمیایی باید مراقب عود تبخال بود و بیمارانی که به طور مکرر تبخال می‌زنند، باید پزشک را از این مساله آگاه سازند تا روش‌های پیشگیری از بروز تبخال به کار گرفته شود زیرا این عفونت می‌تواند موجب ایجاد جوشگاه شده و در پوست تحریک شده توسط مواد شیمیایی لایه‌بردار وسعت زیادی پیدا کند.
مكانیكی
شایع‌ترین مثال لایه برداری مكانیكی، روش میكرودرم ابریژن است. در این روش توسط دستگاهی، پودرهای اكسید‌آلومینیوم كه از سخت‌ترین كریستال‌ها هستند، با فشار روی پوست پاشیده شده و سپس دوباره تحت یك فشار منفی به داخل مخزن دیگری در دستگاه بازمی‌گردد. این خراشیدن توسط كریستال‌های فوق‌الذكر و آن مكش و ایجاد فشار منفی روی پوست اثرات بسیار خوبی را روی بهبود كیفیت پوست داشته و بیمار احساس رضایتی كامل به دنبال اتمام درمان خواهد داشت.
تاثیر و نفوذ داروهای پوست به دنبال این عمل، چند برابر گشته و لذا كمك مهمی برای درمان دارویی مثلا بهبود لك‌های صورت می‌باشد.
ثابت شده است اعمال فشار منفی روی پوست باعث آزادسازی موادی در پوست می‌شود كه ساخت كلاژن را تحریك می كند، لذا در طولانی‌مدت موجب افزایش كلاژن‌سازی پوست و كاهش چین و چروك پوست می‌گردد.
میکرودرم ابریژن
خب، در این روش برای لایه برداری پوست صورت ، توسط دستگاهی، پودرهای اکسیدآلومینیوم با فشار روی پوست پاشیده می‌شود. کریستال‌های اکسید آلومینیوم بسیار سخت هستند و برای خراشاندن و ساییدن پوست مناسب‌اند. این دستگاه، یک فشار منفی به پوست وارد می‌کند و عملی شبیه بادکش انجام می‌دهد. از ترکیب این ساباندن و ایجاد فشار منفی یک لایه‌برداری مکانیکی خوب روی پوست صورت اتفاق می‌افتد که خواص زیادی دارد؛ از جمله شادابی و روشن‌تر شدن پوست، بهبود منافذ باز پوست، بهبود جوش‌های سرسیاه و سرسفید، کم‌رنگ شدن لک‌های صورت و حتی بدن مانند سیاهی زیر بغل، بهبود چین و چروک‌های ظریف با واسطه ترشح فاکتورهای رشد متفاوت ثانویه به ایجاد فشار منفی و بادکش روی پوست و بالاخره افزایش نفوذ داروهای موضعی پوست که به ویژه برای بیماران مبتلا به لک صورت یا آکنه می‌تواند موثر باشد.
پیلینگ چه فرقی با میکرودرم ابریژن دارد؟
استفاده از مواد شیمیایی لایه‌بردار، همان پیلینگ است؛ موادی مانند اسید سالسیلیک، اسید سیتریک، اسیدهای میوه یا آلفاهیدروکسی اسید AHA یا تری‌کلرواستیک اسید (TCA). در این روش اسیدهای لایه برداری با درصدهای متفاوت روی پوست صورت استعمال شده و عمل لایه‌برداری به صورت شیمیایی انجام می‌شود.
اسیدهای میوه
استفاده از اسیدهای میوه با غلظت بالا و استفاده از تری‌کلرواستیک اسید باید حتما توسط متخصص پوست و مو و در کلینیک انجام شود زیرا مدت ماندگاری اسید روی پوست و نواحی خاصی که دارو باید مالیده شود یک امر کاملا تخصصی است و توجه نکردن به این مساله می‌تواند موجب سوختگی پوست و عوارض مربوطه شود. اسیدهای میوه غلظت پایین‌تر را افراد می‌توانند بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه کنند و در منزل، شب‌ها هنگام خواب استفاده نمایند. بهتر است این فرآورده‌ها (AHA) دور چشم و دور دهان استفاده نشود زیرا موجب تحریک و قرمزی و التهاب این نواحی خواهد شد. درصدهای بالاتر مانند 50 درصد و 70 درصد باید متوسط متخصص پوست به کار روند.
آیا می‌توان از کِرِم‌های اسکراب موجود در داروخانه‌ها استفاده کرد؟
کرم‌های اسکراب یا اکسفولیان به عنوان خراشنده و ساینده پوست استفاده می‌شوند. برخی موارد شاهد هستیم که برای افزایش اثربخشی اسیدهای میوه هم به این کِرِم‌ها اضافه می‌کنند که بیمار از هر دو مکانیسم مکانیکی و شیمیایی سود ببرد. کرم‌ها و صابون‌های اسکراب (که حاوی دانه‌های خشن هستند) می‌توانند در درمان ضایعات پوستی مثل آکنه‌های کومدونال (جوش‌های سرسیاه یا سفید)، چربی پوست، خشونت پوست و نیز افزایش اثر داروهای موضعی کاربرد داشته باشند.
